صاحب نظران، درباره فلسفه قیام سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، به خصوص در دوران معاصر، بسیار سخن گفته و اهداف متعدد برای آن برشمرده اند. لیکن بعضی از این اهداف، استنباط شخصی خود صاحب نظران، بعضی برداشت آنان از فرمایش ائمه معصومین: و بعضی هم صریح فرمایش آن بزرگواران است. زیارت اربعین از جمله مواردی است که در بخشی از آن، در عبارتی کوتاه اما پرمحتوا، به صراحت به اصلی و اساسی ترین فلسفه و هدف قیام امام حسین(ع) تصریح شده است. امام صادق (ع) در این زیارتنامه خاص، هدف اصلی قیام مقدس سیدالشهدا(ع) را نجات بشریت از بند جهالت و رهایی آنان از سرگشتگی گمراهی بیان فرموده است: این نوشتار با بررسی و تحلیل این قطعه از زیارت اربعین، به این نتیجه می رسد که: هدف از قیام و شهادت آن حضرت، به ثمر رساندن اهداف مقدسی است که در قرآن کریم به عنوان نقشه راه پیامبران بزرگ الهی: ترسیم شده است؛ نتیجه مطلوب قیام آن حضرت (ع)، ورود عموم انسان ها به حوزه تعقل و در نهایت، عاقل شدن همه آنان است؛ بذل جان بهترین انسان های روزگار، یعنی امام حسین (ع) تنها راه درمان بیماری نادانی و گمراهی مردم آن عصر بوده است و این بذل خون، در تحقق بخشیدن هدف مقدس یاد شده، بسیار موثر افتاده است و البته مهم ترین علت این موفقیت، عشق و محبت خالصانه به وجود مقدس آن حضرت است.
دفاع مظلومانه حضرت امام حسین(علیه السلام) و یارانش در کربلا دارای ابعاد و ارزش های متنوعی است که با بررسی هر یک از این ارزش ها باب جدیدی از معرفت نسبت به آن بزرگوار و اصولا رفتار عمیق ائمه اطهار(علیهم السلام) گشوده می شود.پیام های معنوی و عظمت و شکوه ایثار این صحنه همچون خورشیدی است که جلوه ستارگان درخشان حرکت های جانبی را از نگاه ظاهری اولیه می پوشاند. در حالیکه هر یک از این رفتارهای ضمنی، خود خورشیدی تابان و الگویی ارزشمند در طول تاریخ محسوب می شوند.از جمله این ارزش ها شیوه مدیریت بحران نظامیِ تحمیل شده بر اباعبدالله الحسین(علیه السلام) و یاران اوست. مدیریت بحران ابعاد گسترده ای را شامل می شود که بعد نظامی و دفاعی تنها گوشه ای از این ابعاد است و بخشی از شیوه های نظامی آن حضرت مجموعه ای از تمهیدات قبل از آغاز نبرد نابرابر عاشورا یا ”پدافند غیرعامل" است.آن حضرت قبل از نبرد عاشورا مراحلی را طی کردند که خلاصه اش شفاف سازی حق و باطل و در عین حال همراه با تفکر و تعمق ابتکار عمل از سوی جبهه حق بود. بدین ترتیب هنر بهره گیری صحیح از حداقل امکانات در مقابل دشمنی که از حداکثر امکانات بهره مند بود ثبت شد.مدیریت ذکاوتمندانه عبور از بحرانی بزرگ و تحمل شکستی مقطعی و ظاهری و رسیدن به الگویی از پیروزی پایدار و غرورآفرین در طول تاریخ توسط سیدالشهدا(علیه السلام) و یارانش به یادگار ماند.اصولاً رفتار سالار شهیدان و تمامی یاران صدیقش تا قبل از تاسوعا کاملاً غیرنظامی و به دور از هرگونه مقابله جنگی و نظامی بود به طوری که حضور زنان و کودکان چنین حکایت می کرد و انگیزه این سفر براساس دعوت های مکرر بزرگان و نمایندگان اهل کوفه در راستای اهداف فرهنگی آن امام در منطقه کوفه بود.اما پس از اتمام حجت آن حضرت و اجتناب از درگیری با پیشنهاد بازگشت و اصرار جبهه باطل بر تحمیل بیعت یا جنگ ورق برگشت و صحنه تدابیر و تمهیدات مقابله نظامی و جنگی به عنوان بحرانی کاملاً جدی آغاز شد. جالب این که تمامی زمان اجرای این تدابیر از غروب روز تاسوعا تا صبح روز نبرد یعنی فقط یک شب تا صبح بود.رحمت و درود خدا بر چنین مدیری که در شرایط بسیار سخت تحمیل شده از طرف قدرت نظامی وقت ((دکترین برتری خون بر قدرت نظامی)) را طراحی و به خوبی اجرا کرد. در چنین شرایطی آن حضرت و همراهان جملگی می دانستند که فردا در این مقابله نظامی نابرابر شکست خواهند خورد، ولی با همتی کامل و عزمی راسخ در همان محدودیت زمانی یک شب تمامی تمهیدات غیرعامل را درحد امکان به انجام رسانیدند.
 در منابع دینی شیعیان، وجود امام معصوم در عالم هستی از جایگاه مهم و ویژه‌ای برخورداراست، که با بررسی آنها می‌توان گفت: وساطت فیض الهی و ارشاد و دستگیری بندگان خدا از جمله‌ مهم‌ترین آنها به شمارمی‌آید و از مقامات ائمه معصومین و اولیای خاصه الهی است. این تجلیات قدسی که زمان و مکان در آن تاثیری نخواهد داشت، امروزه، ظهوری متفاوت و آشکار در زیارت اربعین پیدا کرده‌است، که از جمله این تجلیات می‌توان به اکمال ایمان و بندگی، تجدید عهد و پیمان با ولایت، احیای فرهنگ آزادی‌خواهی، قیام برای خدا، و اتصال مکتب سرخ حسینی و میعادگاه سبز مهدوی اشاره کرد.